☐ Człuchowska 31 (Schlochauerstrasse 55)

Widoczna na rysunku kamienica to jeden z pierwszych domów założonego w 1903 roku „Urzędniczego Towarzystwa Budowy Mieszkań”. Kamienicę wzniesiono w latach 1908-10. Po 1920 roku założyciele spółdzielni, budowniczowie pierwszych domów, wyjechali do Niemiec. Stary Zarząd z prezesem dr. Sturmem na czele pozostawał u steru do 14 sierpnia 1920 roku, Tego dnia ustanowiony został przez władze państwowe polski zarząd komisaryczny, a nominację na przewodniczącego otrzymał ks. Aleksander Prono-bis. Powstała „Urzędnicza SM”, poprzedniczka dzisiejszej „Spółdzielni mieszkaniowej” w której zarządzie kamienica jest do dnia dzisiejszego. Usytuowanie na narożnej działce wymusiło dwuskrzydłową formę architektoniczną. Na rysunku widzimy kamienicę w okresie międzywojennym, z detalami po których już dzisiaj nie pozostało śladu. Kolejne remonty polegające na tynkowaniu „na prosto” pozbawiły ten budynek dawnego uroku. Znikło całkowicie boniowanie parteru, przebudowano szczyty dachu, usunięto ogrodzenie budynku i wykończenia otworów okiennych. Na szczęście wieża, nadająca budynkowi charakterystyczny wygląd, pozostała w formie przypominającej oryginał. W okresie międzywojennym mieszkali tam między innymi: Helena i Bogumił Hoffmannowie, nauczyciele gimnazjum i historycy regionu, woźny starostwa – Józef Ebertowski, nauczyciel – Augustyn Pańske, profesor gimnazjum Marjan Stopniewicz. Po drugiej stronie ulicy, w miejscu dzisiejszego auto-komisy było duże ogrodnictwo prowadzone przez Elizę Howe. Po II wojnie światowej kamienica stała się tymczasową siedzibą sądów okręgowego i grodzkiego oraz prokuratury, aż do odbudowania gmachu sądu przy ul. Młyńskiej 30 w roku 1950. Miej szczęścia miała następna kamienica pod nr 33. Na skutek pożaru, w lutym 1945, uległa całkowitemu zniszczeniu i została odbudowana dopiero w roku 1958.

Jacek KLAJNA